VAN ONZE REDACTEUR

AMSTERDAM - De reflex onder politici om de grenzen te sluiten voor Oost-Europese werknemers is fout. Beter is het om ze geen huursubisidie te geven, stelt de Duitse econoom Hans-Werner Sinn.

De directeur van her prestigieuze Ifo-instituut aan de universiteit van München is kort ever her politieke debat dat in Duitsland wordt gevoerd over de toetreding van Oost-Europese landen tot de Europese Unie. 'Duitse beleidsmakers begrijpen de economische aspecten van migratie niet echt', zegt HansWerner Sinn. 'Er bestaat alleen her algemene gevoel dat we een hoge werkloosheid hebben, en dar her in zo'n situatie geen goed idee is om migranten toe te laten.'

Zelf heeft de Duitse hoogleraar uitvoerig onderzoek gedaan naar de mogelijke gevolgen van Europese uitbreiding voor de arbeidsmarkt en de welvaartsstaat in West-Europa. Zijn conclusie: vrije toegang van Oost-Europese werknemers levert voordeel op mits aan twee voorwaarden wordt voldaan. Allereerst moet de arbeidsmarkt flexibel zijn.

,Als het iminigratieland een verzorgingsstaat is met starre lonen, dan duwt de migrant de binnenlandse werknemers in de werkloosheid', stelt Sinn. 'Dat is het proces van migtatie dar we de laatste dertig jaar in Duitsland hebben meegemaakt. De toename van de Duitse werkloosheid in de laatste dertig jaar is gelijk aan de netto immigratie. Migtanten hebben de plaats van binnenlandse werknemers ingenomen. Alleen als de lonen flexibel zijn, krijg je geen extra werkloosheid.'

Zolang structurele hervormingen op de Duitse arbeidsmarkt uitblijven, zal migratie volgens Sinn geen voordeel opleveren. Tegen die achtergrond is het begrijpelijk dat de Duitse regering de deur voor Oost-Europese werknemers tot zeven jaar na toetreding tot de EU op slot wil zetten. Maar Sinn vindt dit de verkeerde aanpak. 'De oplossing is niet om migratie tegen te houden, maar om flexibelere loonvorming te krijgen', zegt hij.

Dat geldt ook voor Nederland, oordeelt Sinn: 'Het maakt voor de Nederlandse economie niet uit of Duitsland zijn grenzen dichthoudt. Her doet er niet toe waarom migranten naar Nederland willen komen. Laat die migranten komen die bijdragen aan de Nederlandse welvaart. Natuurlijk zullen er verliezers zijn: Nederlandse werknemers die met Polen moeten concurren zullen, hun loon zien dalen. Maar voor ondernemers biedt dar juist vordeel. Elke Pool die naar Nederland komt en daar een beter betaalde baan krijgt dan in Polen verhoogt het bruto binnenlands product van de Europese Unie.'

Om te garantieren dar migranten bijdragen aan de welvaart, is een flexibele arbeidsmarkt volgens Sinn weliswaar een noodzakelijke voonrwaarde, maar geen voldoende. Daarnaast moet de overheid verzekeren dar een migrant geen belastinggeld kost. Anders komt de verzorgingsstaat in gevaar.

'We leven in een welvaartsstaat, legt Sinn uit. 'Dat betekent dat inkomen wordt herverdeeld van rijken naar armen. Als je veel verdient betaal je meer belasting dan je ontvangt aan overheidssubsidies. Verdien je weinig dan is het omgekeerd. Aangezien de doorsnee migrant minder verdient dan het gemiddelde inkomen, omdat ze lager opgeleid zijn en de taal niet spreken, zijin ze netto ontvangers van overheidsbestedingen. Wij hebben uitgerekend dat de gemiddelde Oost-Europese en Turkse migrant in Duitsland de afgelopen tien jaar € 2.300 per persoon ontving aan netto fiscale uitgaven. Een gezin van vier dar tienjaar in Duitsland verblijft ontvangt in zo'n periode € 100.000 van de staat. Dat is een last voor de overheid en het werkt als een immigratiepremie.'

In Nederland heeft het Centraal PlaiiburLau afgelopen zomer ook een studie gepubliceerd naar de kosten en baten van immigratie. Een van de uitkomsten was dat een immigrant die op 25-jarige leeftijd binnenkomt gemiddeld € 3.000 per jaar kost. Dat is het saldo van belastingen en premies die een immigrant betaalt en de extra kosten aan zorg, onderwijs, pensioen en sociale zekerheid.

Om de verzorgingsstaat overeind te houden moeten West-Europese landen volgens Sinn voorkomen dat migranten de overheid netto meer kosten dan opleveren. Met andere woorden: ze horen niet te profiteren van de herverdeling.

Daarbij gaat het volgens de Duitse professor niet om een beperking van hun rechten op werkloosheidsuitkeringen, pensioen of gezondheidszorg. 'Dat zijn zaken waarvoor ze als werknemer premies betalen', stelt Sinn. 'Het gaat om sociale zaken die gefinancierd werden mit belastingen, zoals huursubsidie, kinderbijslag en subsidies voor kinderopvang. In Duitsland hebben mensen met een laag inkomen recht op gratis huisvesting of huisvesting tegen gereduceerd tarief. De aanschaf van een koelkast of een televisie valt ook onder de sociale zekerheid. Verder ontvang je kinderbijslag voor kinderen die in het land van herkomst wonen. Die zaken zou ik afschaffen voor migranten, in ieder geval voor een bepaalde periode. Ik noem dar selectieve vertraagde integratie: een migrant betaalt belastingen en premies en ontvangt sociale zekerheid maar sommige fiscaal gefinancierde toelagen worden zo op maat gesneden dat hij niet meer ontvangt dan waarvoor hij betaalt.'

Het alternatief is volgens Sinn selectie aan de poort: alleen goed opgeleide Oost-Europeanen toelaten die een bovengemiddeld inkomen gaan verdienen en dus nettobetalers van belasting zijn. 'Selectie van migranten is mogelijk een tweede optie om te zorgen dar een migrant bijdraagt aan de budgettaire positie van de overheid, maar het is een bureaucratische methode', zegt hij. 'Een betere oplossing is om migranten te laten binnenkomen en ze geen giften te geven.'

BRUNO DE HAAS