MARTIN VISSER

AMSTERDAM – De Europese Centrale Bank laat spaarzame Duitsers en Nederlanders de prijs betalen voor de schulden van Zuid-Europa. Toch zal die aanpak niet werken, zo betoogt de Duitse econoom Hans-Werner Sinn. Er is maar een oplossing: de Ionen en prijzen in de crisislanden moeten omlaag. "Dat is pijnlijk voor die landen. Het enige alternatief is een euro-exit."

Zelfs tijdens zijn vakantie wil Hans-W erner Sinn graag reageren op de actie die de ECB nu onderneemt. De Duitse econoom, president van het toonaangevende Ifo-instituut, maakt zieh zorgen, zo vertelt hij in een interview met De Telegraaf. De historisch lage rente gaat volgens hem ten koste van burgers in de noordelijke eurolanden. "De centrale bankiers van Zuid-Europa en van Frankrijk hebben gewonnen. Zij vormen de meerderheid van het bestuur van de ECB."

De ECB verlaagt de rente en komt met nieuwe bankensteun. Wat vindt u daarvan?

"Het laat zien dat de crisis nog niet voorbij is. De ECB moet nogal wanhopig zijn als ze de depositorente negatief maken."

ls er een reden voor wanhoop?

"De reden is dat Zuid-Europa nog steeds in crisis is. Zoals de laatste verkiezingen hebben laten zien, is de bevolking zeer ontevreden. Er is massawerkloosheid in Zuid-Europa en die neemt nog altijd toe in enkele landen, in het bijzonder in Italie. Als daarvoor geen oplossing wordt gevonden, loopt men het risico dat het politieke weefsel van de EU scheurt."

Zal deze aanpak werken?

"Dat betwijfel ik. Goedkoop geld is slechts een pijnstiller die de genezing van de ziekte vertraagt. Wat echt nodig is in de Zuid-Europese landen is een proces van prijs- en loondalingen door arbeidsmarkther vormingen. Dit zijn harde maatregelen die zullen leiden tot een echte devaluatie tot op het punt waar deze economieen hun concurrentiekracht hebben herwonnen. Er is geen alternatief."

Is dat proces van loondalingen niet al gaande?

"Jazeker, in Spanje en in Griekenland. In Portugal was het ook begonnen maar is het proces weer omgekeerd. Portugal gaat de verkeerde kant op, net als Italie. Het einige land dat eim omvangrijke reele devaluatie doormaakte, is Ierland. Dat land heeft zijn prijzen met 15% verlaagd in verhouding tot de rest van de eurozone. Als een land niet door de pijn van reele devaluatie wil, en als landen als Nederland en Duitsland geen aanzienlijke inflatie accepteren, is de enige oplossing om uit de eurozone te stappen en de eigen munt te devalueren."

Kan een land als ltalie ooit concurreren met sterke landen?

"Natuurlijk. Noord-Italie was ooit de productiefste regio van Europa. De potentie is er, alleen zijn de Italianen te du ur. Een kleine teruggang in Ionen en prijzen volgens Iers voorbeeld zou wonderen doen. Italie hoeft absoluut niet uit de euro te stappen."

Hoe zit het met Portugal en Griekenland?

"In Griekenland zie ik niet de potentie voor voldoende r adicale prijs- en loondalingen, omdat hun pad naar genoeg concurrentievermogen veel langer is dan die van Italie. Verder ben ik over Portugal sceptischer dan de pers."

Voor dezelanden is een euroexit dus een serieus alternatief?

"Portugal moet de alternatieven Zorgvul dig onderzoespaarders een ken. Voor Griekenland had een euro-exit vier jaar geleden het probleem opgelost, samen met een omvangrijkere afschrijving van de schulden van de overheid, de banken en de bedrijven. En dan zouden we nu niet meer treuren over massawerkloosheid in Griekenland. De jeugdwerkloosheid is 55%, in de winterwas het boven de 60%. Dat is geen toelaatbare situatie. Nog altijd is een euro-exit de beste oplossing voor de Griekse bevolking."

ls de rente te laag voor Duitsland?

"Het huidige renteniveau is een voordeel voor de lenende landen en een verlies voor de uitlenende landen. Duitsland is de grootste kapitaalexporteur ter wereld. Net als de 'Nederlanders en de Finnen verliest Duitsland per saldo aan de renteverlagingen."

In Duitsland is er veel kritiek op de lage rente. Critici zeggen dat spaarders worden gestraft.

"Dat is inderdaad zo. De lage rente heeft sterke herverdelingseffecten. Spaarders verliezen en schuldenaars winnen. De geldpers van de ECB Ontneemt sparders een deel van hun pensioen."

Dus Duitsland betaalt de prijs?

"Ja, Nederland en Finland ook."

Wat moet de ECB doen?

"De ECB moet o-phouden onder de prijs van de markt te gaan zitten. Beleidsmakers willen een herstel van de onevenwichtigheden in de handelsbalansen in de eurozone, maar dat vereist een herschikking van de relatieve rijzen. Als ze de markten laten werken, voltrekt zo'n herschikking zieh automatisch. Hogere rentes zorgen ervoor dat lenende landen minder gaan lenen. Het kapitaal verlaa~ dan niet zo gemakkelijk de noordelijke eurolanden en wordt dan binnenlands gei:nvesteerd. Dat geeft dan een impulS aan de binnenlandse vraag, waardoor de prijzen en de Ionen in het noorden stijgen. Dat leidt tot herstel van de concurrentiekracht van Zuid-Europa."

Sommige economen pleiten voor monetaire verruiming. Wat vindt u daarvan?

"Tot nu toe leende de ECB geld uit aan banken die het vervolgens weer leenden aan bedrijven. Banken bleven verantwoordelijk voor verstandige kredietbeslissingen, bij banken zit ook de expertise daarvoor. De ECB is nu van plan om de banken heen te gaan en rechtstreeks krediet te verstrekken aan bedrijven. Dat is een zeer, zeer riskante en dubieuze activiteit. Hoe kunnen zii beoalen oo ~rrond waarvan kredfet kan -wor den gegeven aan de private economie in de zuidelijke economieen? Ik begrijp wel waarom ze dat willen. De ECB wil giftige activa van de bankbalansen kopen om eigen vermogen te genereren voor de komende stresstest. Dat zit hierachter. De stresstest zal er dan veel beter uitzien."